Sticanje državljanstva Republike Srbije
U poslednjih nekoliko godina je primetan trend da srpsko državljanstvo postaje sve popularnije. Razloga za to je mnogo, pored aktuelnih geopolitičkih trvenja u svetu gde se ispostavilo kao praktično posedovati još jedan dodatni pasoš, dobro je i to što Srpski pasoš omogućava Visa-free travel u 86 zemalja sveta i sa time se nalazi na 34 tom mestu najjačih pasoša na svetu
- (Izvor: www.passportindex.org)
Prema Zakonu o Državljanstvu Republike Srbije državljanstvo se stiče:
2. Rođenjem na teritoriji Republike Srbije,
4. Po međunarodnim ugovorima.
Poreklom i rođenjem na teritoriji Republike Srbije državljanstvo Republike Srbije stiče se na osnovu upisa činjenice državljanstva u matičnu knjigu rođenih. Prijemom državljanstvo Republike Srbije stiče se na osnovu pravosnažnog rešenja koje ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove donosi nakon sprovedenog postupka predviđenog ovim zakonom.
- I. Sticanje državljanstva poreklom
Državljanstvo Republike Srbije poreklom stiče dete:
− čija su oba roditelja u trenutku njegovog rođenja državljani Republike Srbije
− čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a dete je rođeno na teritoriji Republike Srbije
− rođeno u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a drugi je nepoznat ili nepoznatog državljanstva ili bez državljanstva.
Državljanstvo Republike Srbije poreklom stiče dete rođeno u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije a drugi je strani državljanin, ako ga roditelj koji je državljanin Republike Srbije prijavi do navršene 18. godine života kod nadležnog diplomatskog ili konzularnog predstavništva Republike Srbije kao državljanina Republike Srbije i ako podnese zahtev za upis deteta u evidenciju državljana nadležnom organu u Republici Srbiji. Ako je dete pod starateljstvom, prijavu i zahtev podnosi staralac. Međutim, dete rođeno u inostranstvu, čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja državljanin Republike Srbije, stiče poreklom državljanstvo Republike Srbije ako bi ostalo bez državljanstva čak i ako nisu ispunjeni navedeni uslovi.Lice starije od 18 godina života rođeno u inostranstvu čiji je jedan od roditelja u trenutku njegovog rođenja bio državljanin Republike Srbije a drugi strani državljanin stiče poreklom državljanstvo Republike Srbije ako do navršene 23. godine života podnese zahtev za upis u evidenciju državljana nadležnom organu u Republici Srbiji, pod uslovom da nije steklo državljanstvo Republike Srbije.
- II. Sticanje državljanstva rođenjem na teritoriji Republike Srbije
Dete rođeno ili nađeno na teritoriji Republike Srbije (nahoče) državljanstvo Republike Srbije rođenjem stiče ako su mu oba roditelja nepoznata ili nepoznatog državljanstva ili bez državljanstva ili ako je dete bez državljanstva.Dete koje je po ovom osnovu steklo državljanstvo Republike Srbije smatra se državljaninom Republike Srbije od rođenja.
- III. Sticanje državljanstva prijemom
Stranac kome je shodno propisima o kretanju i boravku stranaca odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti, na svoj zahtev, primljen u državljanstvo Republike Srbije, pod uslovom:
1. da je navršio 18 godina života i da mu nije oduzeta poslovna sposobnost,
2. da ima otpust iz stranog državljanstva ili da podnese dokaz da će otpust dobiti ako bude primljen u državljanstvo Republike Srbije,
3. da je do podnošenja zahteva najmanje tri godine neprekidno imao prijavljeno prebivalište na teritoriji Republike Srbije,
4. da podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.
Drugi uslov se smatra ispunjenim ako je zahtev podnelo lice bez državljanstva ili lice koje pruži dokaz da će po zakonu zemlje čiji je državljanin izgubiti državljanstvo prijemom u državljanstvo Republike Srbije. Ako strana država ne dozvoljava otpust iz državljanstva ili za otpust postavlja uslove koje stranac ne može ispuniti, ispunjenost uslova iz tačke 2 ne traži se ako podnosilac zahteva podnese izjavu da se odriče stranog državljanstva u slučaju sticanja državljanstva Republike Srbije.Odricanje ili gubitak ranijeg državljanstva neće se zahtevati ako to nije moguće ili se ne može razumno očekivati. Strancu koji je podneo zahtev za prijem u državljanstvo Republike Srbije a nema otpust iz stranog državljanstva ili dokaz da će otpust dobiti ako bude primljen u državljanstvo Republike Srbije može se, na njegov zahtev, izdati potvrda da će biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako ispunjava ostale uslove propisane zakonom o Državljanstvu.
Potvrda da će biti primljen u državljanstvo Republike izdaje se sa rokom važenja od dve godine i služi za dobijanje otpusta iz stranog državljanstva. Lice koje je rođeno na teritoriji Republike Srbije može biti primljeno u državljanstvo Republike Srbije ako je do podnošenja zahteva za prijem najmanje dve godine neprekidno boravilo na teritoriji Republike Srbije i ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom.Stranac koji je najmanje tri godine u bračnoj zajednici sa državljaninom Republike Srbije i kome je odobreno stalno nastanjenje u Republici Srbiji može biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom. Iseljenik i njegov potomak mogu biti primljeni u državljanstvo Republike Srbije ako su navršili 18 godina života i nije im oduzeta poslovna sposobnost i ako podnesu pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatraju svojom državom. Dodatno, bračni drug takvog lica može biti primljen u državljanstvo Republike Srbije ako podnese pismenu izjavu da Republiku Srbiju smatra svojom državom. Međutim, nezavisno od svih ovih uslova, u državljanstvo Republike Srbije može biti primljen i stranac čiji bi prijem u državljanstvo Republike Srbije predstavljao interes za Republiku Srbiju kao i njegov bračni drug. Zakon ne definiše šta bi to predstavljalo.
- IV: Sticanje državljanstva po međunarodnim ugovorima
Državljanstvo Republike Srbije može se steći na osnovu ratifikovanog međunarodnog ugovora, pod uslovom uzajamnosti. S druge strane, sticanje državljanstva po osnovu međunarodnih ugovora nije redovan i uobičajen način sticanja državljanstva i uglavnom se vezuje za mnogobrojne situacije koje su nastupile nakon raspada Jugoslavije.
Izmene i dopune Zakona o državljanstvu Republike Srbije
U zakonodavnu proceduru je ušao i predlog zakona o izmenama i dopunama zakona o državljanstvu, te se za pojedine kategorije podnosilaca zahteva ubuduće očekuje liberalizacija uslova.
Objavljeno: 7. Septembar 2024
Autor: Kristijan Karan, Advokat
